Door Suzanne Rouwhorst, gedragsspecialist en ontwikkelaar van de Jouw Autisme Methodiek (JAM).

We zijn samen op weg naar inclusief onderwijs. Een prachtig streven, waarbij alle leerlingen, met hun eigen mogelijkheden, kwetsbaarheden en leerstijlen, kunnen meedoen en zich gezien voelen. De bedoeling is helder: ieder kind de kans geven om zich te ontwikkelen, erbij te horen en volwaardig deel te nemen aan de samenleving. Uitval voorkomen, ieder kind mag meedoen!

In die zoektocht proberen we muren af te breken. Muren tussen regulier en speciaal onderwijs, tussen ‘wij’ en ‘zij’. Maar soms, in ons verlangen om alles gelijk te trekken, raken we iets kwijt wat juist de sleutel tot inclusie is: de erkenning van verschil.

Echt inclusief onderwijs betekent dat een leerling niet alleen fysiek aanwezig is, maar echt mee kan doen, op zijn manier. Dat betekent dat de leerling begrepen wordt, en dat er aanpassingen gedaan worden die ervoor zorgen dat een kind zich veilig voelt, zich verbonden voelt met zijn omgeving, en kán leren en ontwikkelen.

Dat begint bij het kennen van die leerling, in de volledige context waarin hij zich bevindt.
Voor jongeren met (een vermoeden van) autisme is dat vaak een extra uitdaging. Je ziet aan de buitenkant meestal niet dat ze ergens last van hebben. Hun brein verwerkt informatie anders dan de meeste leerlingen. Ze ervaren prikkels op een andere manier en ervaren stress en druk van sociale situaties. Om te zien wat deze leerlingen nodig hebben, is het nodig dat je kennis van (hun specifieke) autisme hebt, en dat je ‘anders kunt kijken’ naar gedrag dat ze laten zien.

Het lukt ouders, leerkrachten en begeleiders niet altijd om écht te zien wat deze leerlingen nodig hebben. Daarom is het krachtig om deze jongeren zelf toe te rusten met kennis en vaardigheden, zodat zij weten wat ze lastig vinden en hoe ze hun eigen weg kunnen vinden in een systeem wat (nog) niet op hen is afgestemd. Dat ze weten wat ze zelf kunnen doen, maar zeker ook wat ze aan die omgeving kunnen vragen (en uitleggen) over wat ze nodig hebben om zich goed te voelen. Om te kunnen leren. Om mee te kunnen doen!

De Jouw Autisme Methodiek draagt daarmee bij aan inclusief onderwijs. Door het inzetten van de Jouw Autisme Methodiek worden jongeren met (een vermoeden van) autisme versterkt in hun zelfredzaamheid, zodat zij op hún manier, passend bij hun mogelijkheden, kunnen meedoen in een wereld die niet vanzelfsprekend bij hen past.

Door inzicht te krijgen in hun eigen denken, voelen en reageren, leren zij beter omgaan met stress, hun grenzen herkennen en communiceren over wat zij nodig hebben.

Dat vergroot niet alleen hun veerkracht, maar ook hun gevoel van eigenaarschap en verbondenheid. En juist dát zijn de bouwstenen van inclusie.

Inclusie lukt niet door alleen de leerling te veranderen, en te proberen die leerling te laten passen in een mal waar hij niet voor gemaakt is. Het vraagt daarmee ook iets van de omgeving: nieuwsgierigheid, kennis over autisme en bereidheid om een leerling tegemoet te komen en mee te bewegen met wat hij nodig heeft. Daarom richt JAM zich niet alleen op de jongere zelf, maar óók op die context: ouders, leraren, mentoren. De inzichten die jongeren opdoen, worden gedeeld met hun omgeving, zodat de afstemming tweerichtingsverkeer wordt.

Als een leerling leert zeggen: “Dit helpt mij, dit maakt het moeilijk voor mij, dit heb ik nodig”, en de omgeving is écht bereid hiernaar te luisteren, kunnen we samen op weg naar inclusie.

Door jongeren beter toe te rusten binnen hun eigen cirkel van invloed, voorkomen we uitval en vergroten we hun kansen om betekenisvol deel te nemen, op school én in het leven. De psycho-educatie en ondersteuning vanuit de Jouw Autisme Methodiek zou daarom eigenlijk opgenomen moeten worden in de basisondersteuning binnen het onderwijs, als het gaat om jongeren met autisme. Waarbij de eigen leerkracht, of specialist binnen de eigen school, met de leerling aan de slag zou moeten gaan rondom deze vragen. Wij noemen het psycho-educatie, maar het zou ook ondersteuning op zelfredzaamheid, emotieregulatie, en zelfs werken aan leervoorwaarden kunnen heten. Want om te leren en mee te kunnen doen zijn deze kennis en vaardigheden onmisbaar. Inclusie betekent dat ieder kind de kans verdient om zichzelf te zijn, om samen te leren en samen te groeien.

“Weten wie je bent, is de eerste stap naar erbij horen!”

Meer weten? Meld je aan voor het (gratis) webinar over Neurodiversiteit, Inclusief Onderwijs en autisme op 27 november 2025 (19:30-20:30).

In dit Zoom- Webinar van 30 minuten bespreekt Suzanne Rouwhorst, ontwikkelaar van de Jouw Autisme Methodiek, autismespecialist en auteur van ‘Vind je eigen weg met jouw autisme’ de stand van zaken rondom inclusief onderwijs voor wat betreft kinderen en jongeren met autisme; de zin en onzin van ‘labeling’; en tips om tot écht inclusief onderwijs te komen voor jongeren met autisme. De Jouw Autisme Methodiek zal als kapstok gebruikt worden voor deze tips.
Na deze bijdrage is er ruimte voor vragen en een gesprek over dat wat jongeren met autisme nodig hebben om mee te kunnen doen.

Meld je aan via de QR code of klik hier om jouw deelname op te geven. Je ontvangt dan een week van tevoren een Zoom-link waarmee je kosteloos kunt deelnemen aan dit Webinar.