Waarom psycho-educatie in het onderwijs écht het verschil maakt

Het versterken van zelfinzicht en stressregulatie bij jongeren met autisme moet nú prioriteit krijgen.

Schokkende cijfers vragen om directe actie

Deze week kwamen opnieuw pijnlijke cijfers naar buiten: 44% van de jongeren die suïcide hebben gepleegd, blijkt autisme te hebben. Dat is niet alleen verdrietig, het is ook alarmerend. We wisten al dat 1 op de 6 jongeren met autisme thuiszit, en dat 80% van hen in het voortgezet onderwijs zit (NVA, 2024).

Uit het rapport ‘Samen leren, minder suïcide’ blijkt dat de overgangsmomenten tussen basisschool en middelbare school, en later naar vervolgonderwijs of werk als grote struikelblokken ervaren worden. Jongeren verliezen hun houvast, raken overprikkeld, en missen vaardigheden om met nieuwe situaties om te gaan. Ze raken verloren in een wereld die hen niet begrijpt — of simpelweg niet ziet.

Psycho-educatie in het onderwijs

Wat jongeren met autisme écht nodig hebben

De Nederlandse Vereniging voor Autisme pleit al langer voor structurele aandacht voor psycho-educatie in het onderwijs. Niet alleen over wat autisme is, maar vooral over vragen als:

  • Wat betekent autisme voor mij?

  • Wat heb ik nodig om me goed te voelen?

  • Wat kan ik zelf doen — en wat mag ik vragen?

In een onderwijsomgeving die steeds voller, drukker en veeleisender wordt, is die zelfkennis geen luxe maar essentieel. Toch blijkt uit onderzoek van de NAR (2024) dat slechts 10% van de jongeren met autisme ooit goede psycho-educatie heeft gehad.

Onderwijs verandert… maar niet snel genoeg

Natuurlijk moet het onderwijs inclusiever. Maar dat is een langdurig proces. Terwijl beleidsmakers discussiëren, kunnen wij morgen al wél iets doen: jongeren sterker maken. Sterker in wie ze zijn, in hoe ze omgaan met stress, zelfredzaamheid en in hoe ze communiceren met de wereld om hen heen. En dat begint met psycho-educatie die werkt.

Jouw Autisme Methodiek met de inhoud van de Jouw Autisme ToolBox. Handige psycho-educatie voor tieners met autisme.

Jouw Autisme Methodiek

De Jouw Autisme Methodiek is ontwikkeld vanuit het onderwijs, op basis van prijswinnend masteronderzoek en in lijn met de aanbevelingen van het recente Epanema-project.

De methodiek:

  • Richt zich op zelfinzicht, emotieregulatie en vaardigheden om je eigen weg te vinden
  • Wordt ingezet door meer dan 150 professionals in onderwijs en zorg

  • Is praktisch, toegankelijk en breed toepasbaar: individueel, in kleine groepen of schoolbreed

Nu is het moment

Deze week stuurde de NVA een brandbrief naar de Tweede Kamer naar aanleiding van de suïcide cijfers. Hierbij roepen ze op om, binnen het onderwijs, met jongeren te gaan werken aan het versterken van de zelfredzaamheid, emotieregulatie en het aangaan van sociale contacten. Als dit binnen de klas, door de eigen leerkracht of mentor zou kunnen gebeuren is dat natuurlijk fantastisch. Maar het ligt meer voor de hand dat een leerlingbegeleider — met tijd voor gesprekken, kennis van autisme en de juiste materialen — deze taak op een verantwoorde manier op zich neemt.

Laten we hen die tools geven.

Laten we jongeren helpen hun eigen handleiding te leren kennen.

Niet later.

Nu.

Brandbrief NVA Tweede Kamer